Obelisk Nedir?
 |
| Obelisk Örnekleri |
Obelisk ya da dikilitaş terimlerini duymuş muydunuz?
Antik Mısır’ın; bugün dünyanın pek çok noktasına dağılmış durumda olan bu gizemlere konu olmuş yapılarını inceleyelim.
OBELİSK: tepesi piramit şeklinde sivriltilmiş, dört yüzlü
dikili taşlardır. Firavun mezarlarının ve tapınaklarının önünde yer alırlardı. Bir
monolittir. Obeliskler, genelde çift halinde tapınakların girişine dikilirdi.
Bu anıtların dekoratif olmalarının dışında pratikte bir işlevleri yoktu. Ancak
bir propaganda amacıyla yapıldıkları da kuşkusuz ortadadır. Genellikle yükseklikleri 15-30 metre arasında
olurdu. Obelisklerin ucu ışıldayan
metaller kullanılarak kaplanmıştır. Bu metaller altın ve gümüştü. Bu sayede
güneşten gelen ışınları hemen yakalar ve parlak bir şekilde çevresine saçardı.
Böyle yapılarak, yaratıcının yaşama güç verdiği dramatize edilmiştir. Çoğu kez
bu dev büyüklükteki anıtların kırmızı granitleri Aswan şehrinden getirilirdi. Üzerindeki
hiyeroglif metinlerde o tapınağı kimin yaptırdığı veya hangi tanrı adına adandığı
yazılırdı. Ayrıca üzerlerinde kralın gücünü, tahta çıkışını ve bunun gibi
propaganda amacı güdülen konular anlatılırdı. Obeliskler tarih boyunca mısır
dışına çıkarılmışlardır. Obelisk, güneş tanrısı Ra'yı sembolize ederdi. Bugüne
kadar ulaşabilmiş bilinen 27 antik Mısır dikilitaşı yani obeliski vardır,
ayrıca bir tane de Aswan'da taş ocağında kısmen yontulmuş henüz tamamlanmamış
bir dikilitaş bulunmuştur. Bu yarım obelisk bize dikilitaşların nasıl en son
hallerine getirildikleri hakkında önemli bilgiler vermektedir.
 |
| Aswan'daki yarım kalmış Obelisk |
Bugüne ulaşabilmiş en eski dikilitaş
Heliopolis'e yerleştirilmiş olan 1. Sesotris dikilitaşıdır. Bunlardan bazıları St.
Petersburg meydanı, Paris, New York, Londra, İstanbul’a getirilmiştir. İstanbul
obeliski (m.s.390) Bizans imparatoru 1. Teodosius döneminde hipodroma
dikilmiştir. Bugünkü Sultanahmet Meydanındadır.
Diğer dikilitaşların hangi firavuna ait oldukları ve günümüzdeki dağılım alanı şu şekildedir:
Firavun Thutmosis 3 Obeliski,İstanbul,Türkiye.
 |
| Thutmosis 3 Obeliski |
 |
| Thutmosis 1 Obeliski |
Firavun
Ramses 2 Obeliski, Luxor.
 |
| Ramses 2 Obeliski |
Firavun
Hatshepsut Obeliski, Karnak Tapınağı, Luxor.
 |
| Hatshepsut Obeliski |
Firavun
Ramses 3 Obeliski, Luxor Müzesi.
Firavun
Sesotris I Obeliski, Heliopolis, Kahire.
Firavun
Ramses 2 Obeliski, Concorde Meydanı Paris,Fransa.
Firavun
Amenhotep 2 Obeliski, Oriental Müzesi, İngiltere.
Firavun
Thutmosis 3 Obeliski, Londra, İngiltere.
Firavun
Ptolemy 9 Obeliski, Wimborne Minster, İngiltere.
Firavun
Nectenabo 2 Obeliski, British Müzesi, Londra, İngiltere.
Firavun
Thutmosis 3 Obeliski, Newyork, Amerika.
Firavun
Ramses 2 Obeliski, Ponzan Arkeoloji Müzesi, Polonya.
Firavun Senusret 1, Kahire Heliopolis Al-Matariyyah
bölgesinin Al-Masalla alanı
Firavun Ramses 2, Gezira Adası, Kahire,
Firavun Ramses 2, Kahire Uluslararası Havaalanı
Firaun Seti 2, Karnak Tapınağı, Luksor,
Caesarea dikilitaş (İsrail)
 |
| Caesarea Obeliski |
Piazza del Duomo, Catania ( Sicilya )
Boboli Dikilitaş ( Floransa )
Urbino Obeliski
 |
| Urbino Obeliski |
Firavun Tuthmosis 3, " Kleopatra'nın İğnesi ",
Londra'da Thames Victoria Setinin yanında
Firavun Amenhotep 2, Durham Üniversitesi.
Firavun Batlamy 9, Philae Obelisk , Kingston Dantelli ,
Wimborne Minster , Dorset yakınında.
Bunların dışında İtalya genelinde, Vatikan da dahil olmak üzere çok sayıda Roma döneminde getirilmiş obelisk bulunmaktadır. Obelisklerin ortaya çıktıkları Mısır'dan bu kadar uzak noktalara dağılması sadece arkeolojik araştırmalar doğrultusunda değil; aynı zamanda bir güç göstergesi yani propaganda malzemesi olarak görülmelerinden de kaynaklıdır.
Yorumlar